ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਕੇਤਕਰਨ ਵਿੱਚ Chapter-13 ਵਿੱਚ 'ਰ' ਅਤੇ 'ਲ' ਕੁੰਡੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿ ਇਹ ਕੁੰਡੀਆਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਰਟਹੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਆਪਾਂ ਪਹਿਲੇ ਚੈਪਟਰ ਵਿੱਚ
←'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ'→
ਧੁਨੀ ਸੰਕੇਤ ਰੇਖਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਛੋਟੀ ਕੁੰਡੀ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਸੰਕੇਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਛੋਟੀ ਕੁੰਡੀ ਸਿੱਧੀਆਂ ਸੰਕੇਤ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਸੱਜੀ ਸੇਧ ਨੂੰ (Towards Rights Motion) ਖੜਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਅਤੇ ਲੇਟਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਕੁੰਡੀ 'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
1. 'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਕੁੰਡੀ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ
 |
| ਖੜਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ |
 |
| ਲੇਟਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ |
Video 'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਉਚਾਰਨ ਕੁੰਡੀ
Video 'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਗੋਲਾਈਦਾਰ ਕੁੰਡੀ
3. ਗੋਲਾਈਦਾਰ ਸੰਕੇਤ ਰੇਖਾਵਾਂ 'ਲ' ਕੁੰਡੀ ਵੱਡੀ ਹੁੱਕ
ਉਪਰੋਕਤ ਅਨੁਸਾਰ, ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਗੋਲਾਈਦਾਰ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰਵਾਰ (ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ) ਲਗਾਈ ਗਈ ਵੱਡੀ ਕੁੰਡ/ਹੁੱਕ 'ਲ' ਧੁਨੀ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
Video 'ਲ' ਕੁੰਡੀ ਵੱਡੀ ਹੁੱਕ
4. 'ਲ' ਕੁੰਡੀ ਹੁੱਕ
 | |
|
 |
| ਲੇਟਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ |
'ਲ' ਕੁੰਡੀ ਸਿੱਧੀਆਂ ਸੰਕੇਤ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਖੱਬੀ ਸੇਧ ਨੂੰ (Towards Left Motion) ਖੜਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਅਤੇ ਲੇਟਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਕੁੰਡੀ 'ਲ' ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
Video 'ਲ' ਕੁੰਡੀ ਹੁੱਕ
ਨੋਟ
ਉੱਪਰਵਾਰ 'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਰੇਖਾਵਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਕੁੰਡੀ ਨਹੀਂ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਐਸਾ ਕਰਨ ਨਾਲ 'ਵ' 
ਜਾਂ ' '
ਯ' ਰੇਖਾਵਾਂ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
5. 'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਨਾਲ ਕੁੰਡੀਆਂ ਸੁਰਾਂ
'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਕੁੰਡੀਆਂ ਨਾਲ ਸੁਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰਾਂ ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਆਮ ਰੇਖਾਵਾਂ ਨਾਲ...
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੀ...
Video 'ਰ' ਅਤੇ 'ੜ' ਕੁੰਡੀ ਨਾਲ ਸੁਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰਾਂ
6. ਸੰਕੇਤ-ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰ/ ਲ/ ੜ ਧੁਨੀ
ਸੰਕੇਤ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜੇ ਰ-ੜ ਧੁਨੀ ਪਿੱਛੋਂ ਕਿਸੇ ਸੁਰ ਜਾਂ ਸੰਯੁਕਤ - ਸੁਰ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਅੰਤਿਮ ਰੇਖਾ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਰ / ਲ / ੜ ਕੁੰਡੀਆਂ ਲਿਖਿਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ.....
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੀ...
Video 'ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਰ/ ਲ/ ੜ ਧੁਨੀ
7. 'ਗੰ' ਰੇਖਾ ਨਾਲ 'ਰ' ਕੁੰਡੀ
'ਗੰ' ਰੇਖਾ ਨਾਲ ਜੇ 
'ਰ' ਕੁੰਡੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਦਾ ਉਚਾਰਨ 
'ਗੰ-ਗਰ'
'ਗੰ-ਕਰ' ਜਾਂ 
ਗੰ-ਗੜ'/ਗੰਕੜ' ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ......ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੀ...
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜੀ...
Post a Comment