ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਕੇਤਕਰਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜਵਾਂ ਚੈਪਟਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰਾਂ (Diphthongs), ਤੀਹਰੀ ਸੁਰ (Triphone) ਅਤੇ 'ਵ' ਅੱਧਾ ਚੱਕਰ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਾਰਟਹੈਂਡ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ Diphthongs ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੋ ਸੁਰਾਂ ਸੰਗ ਨਾਲ ਜੋ ਇਕੱਠੀ ਧੁਨੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ ਅਖਵਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਐਸੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਕੇਵਲ ਦੋ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ
- ਭਾਈ (ਭ+ਆ+ਈ)
- ਟਾਈ (ਟ+ਆ+ਈ)
- ਜਾਉ (ਜ+ਆ+ਉ)
- ਰਾਉ (ਰ+ਆ+ਉ)
ਸੋ, ਐਸੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰਾਂ 6 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
1. ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ ( ਆਈ )
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ ਹੈ 'ਆਈ', ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਆ ਗਿਆ - ਟਾਈ, ਟਾਈਮ, ਭਾਈ, ਮਾਈ, ਭਾਈਚਾਰਾ, ਤਾਂ ਇਹ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਹੀ ਲਗੇਗੀ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ ਹੈ 'ਅਈ', ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਆ ਗਿਆ - ਕਈ, ਨਈ, ਮਕਈ, ਮੁੱਦਈ, ਦੁਬਈ ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਰ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਹੀ ਲਗੇਗੀ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ ਹੈ 'ਆਉ, ਆਊ', ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਆ ਗਿਆ- ਜਾਉ, ਰਾਉ, ਭੀਮਰਾਉ, ਬੁਲਾਉ, ਮੁਕਾਉ, ਬਾਊ, ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਰ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਹੀ ਲਗੇਗੀ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ ਹੈ 'ਅਊ', ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਆ ਗਿਆ - ਗਊ, ਲਖਨਊ, ਮਊ, ਕਾਊਚ, ਹਊ ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਰ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਹੀ ਲਗੇਗੀ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ 'ਆਏ', ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਆ ਗਿਆ - ਜਾਏ, ਹਾਏ, ਚਬਾਏ, ਪਾਇਲ, ਪਾਏ ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਰ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਹੀ ਲਗੇਗੀ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰ 'ਇਉ, ਇਊ', ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਆ ਗਿਆ - ਜਿਉਂ, ਵਿਊ, ਪਿਉ, ਘਿਉ, ਰਿਵਿਊ, ਡਿਊਟੀ ਤਾਂ ਇਹ ਸੁਰ ਤੀਸਰੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਹੀ ਲਗੇਗੀ।
ਨੀਚੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਆਈਏ ( ਆ+ਈ+ਏ)
- ਆਇਆ ( ਆ+ਇ+ਆ)
- ਜਾਇਆ (ਜਾ+ਇ+ਆ)
ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਸੁਰਾਂ, ਤੀਹਰੀ ਸੁਰ ਅਤੇ 'ਵ' ਅੱਧਾ ਚੱਕਰ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਕੇਤਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝੋ ਤੇ ਬਾਰ ਬਾਰ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਭਿਆਸ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਣ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਿਟਸ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਜੀ।
Post a Comment